تفسیر غزل 77 حافظ: بلبلی برگ گلی خوش رنگ در منقار داشت

غزل 77 حافظ یکی از غزل‌های مشهور و پر از نکته‌های ظریف است که به موضوعات مختلفی از جمله عشق، عرفان و زندگی اشاره می‌کند. این غزل با تصویر زیبای یک بلبل که برگی گل در منقار دارد آغاز می‌شود و خواننده را به دنیای زیبایی‌ها و رمز و رازهای عشق می‌برد.

مضمون کلی غزل:

این غزل به طور کلی به عشق، زیبایی و لذت‌های زندگی می‌پردازد. حافظ در این غزل، با استفاده از نمادها و تشبیهات زیبا، به توصیف عشق و زیبایی می‌پردازد و به ما یادآوری می‌کند که باید از لحظه‌های زندگی لذت ببریم.

تفسیر بیت به بیت:

• بیت اول: بلبلی برگ گلی خوش رنگ در منقار داشت/ و اندر آن برگ و نوا خوش ناله‌های زار داشت
  
  • این بیت، مقدمه غزل است و با تصویر زیبای یک بلبل آغاز می‌شود. بلبل نماد عاشق و برگ گل نماد معشوق است. ناله‌های زار بلبل نیز نشان‌دهنده عشق سوزان اوست.
• بیت دوم: گفتمش در عین وصل این ناله و فریاد چیست/ گفت ما را جلوه معشوق در این کار داشت
  
  • در این بیت، شاعر از بلبل می‌پرسد که چرا با وجود وصل به معشوق، همچنان ناله می‌کند. بلبل در پاسخ می‌گوید که زیبایی معشوق او را به این حال انداخته است.
• بیت سوم: یار اگر ننشست با ما نیست جای اعتراض/ پادشاهی کامران بود از گدایی عار داشت
  
  • در این بیت، شاعر می‌گوید که اگر معشوق با ما ننشست، نباید اعتراض کنیم. زیرا پادشاه بودن بهتر از گدایی است.
• بیت چهارم: در نمی‌گیرد نیاز و ناز ما با حسن دوست/ خرم آن کز نازنینان بخت برخوردار داشت
  
  • در این بیت، شاعر می‌گوید که معشوق به نیاز و ناز ما توجهی نمی‌کند. اما خوشا به حال کسی که مورد توجه معشوق قرار گرفته است.
• بیت پنجم: خیز تا بر کلک آن نقاش جان افشان کنیم/ کاین همه نقش عجب در گردش پرگار داشت
  
  • در این بیت، شاعر از ما می‌خواهد که برای ستایش زیبایی‌های آفرینش تلاش کنیم.
• بیت ششم: گر مرید راه عشقی فکر بدنامی مکن/ شیخ صنعان خرقه رهن خانه خمار داشت
  
  • در این بیت، شاعر به عاشقان می‌گوید که از بدنامی نترسند.
• بیت هفتم: وقت آن شیرین قلندر خوش که در اطوار سیر/ ذکر تسبیح ملک در حلقه زنار داشت
  
  • در این بیت، شاعر به حالت عرفانی اشاره می‌کند و می‌گوید که وقت آن رسیده که از ظواهر بگذریم و به باطن امور توجه کنیم.
• بیت هشتم: چشم حافظ زیر بام قصر آن حوری سرشت/ شیوه جنات تجری تحتها الانهار داشت
  
  • در این بیت، حافظ به زیبایی معشوق اشاره می‌کند و می‌گوید که چشم او مانند چشمه‌ای است که در بهشت جاری است.

تفسیر کلی:

این غزل، به ما یادآوری می‌کند که عشق می‌تواند همزمان شیرین و تلخ، لذت‌بخش و دردناک باشد. حافظ در این غزل، به ما می‌آموزد که باید از زیبایی‌های زندگی لذت ببریم و به دنبال معنویت باشیم.

نکات قابل توجه:

• نمادها: در این غزل، نمادهایی مانند بلبل، گل، پادشاه، گدا، نقاش و … به کار رفته است که هر کدام نماد مفاهیم خاصی هستند.
• عشق و عرفان: این غزل، به موضوعات عشق، عرفان و زیبایی می‌پردازد.
• زندگی و مرگ: این غزل، به گذرا بودن زندگی و لزوم استفاده از فرصت‌های زندگی اشاره می‌کند.

نتیجه‌گیری:

غزل 77 حافظ، یکی از غزل‌های زیبا و پر معنا در دیوان اوست که به ما کمک می‌کند تا به زیبایی‌های زندگی پی ببریم و از آن لذت ببریم. این غزل، همچنان پس از گذشت قرن‌ها، برای مخاطبان خود جذابیت دارد و به عنوان یک اثر هنری و ادبی مورد مطالعه و تحلیل قرار می‌گیرد.