حافظ غزل شماره 74
مطالب پیشنهادی از سراسر وب:
مطالب پیشنهادی
حافظ غزل شماره 74
حاصلِ کارگه کون و مکان این همه نیست
باده پیش آر که اسبابِ جهان این همه نیست
از دل و جان شرفِ صحبتِ جانان غرض است
غرض این است، وگرنه دل و جان این همه نیست
مِنَّتِ سِدره و طوبی ز پیِ سایه مکش
که چو خوش بنگری ای سروِ روان این همه نیست
دولت آن است که بی خونِ دل آید به کنار
ور نه با سعی و عمل باغِ جَنان این همه نیست
پنج روزی که در این مرحله مهلت داری
خوش بیاسای زمانی که زمان این همه نیست
بر لبِ بحرِ فنا منتظریم ای ساقی
فرصتی دان که ز لب تا به دهان این همه نیست
زاهد ایمن مشو از بازیِ غیرت، زنهار
که ره از صومعه تا دیرِ مغان این همه نیست
دردمندیِّ منِ سوختهٔ زار و نَزار
ظاهراً حاجتِ تقریر و بیان این همه نیست
نام حافظ رقمِ نیک پذیرفت ولی
پیش رندان رقمِ سود و زیان این همه نیست
توضیح . معنی . تفسیر
تفسیر غزل 74 حافظ: حاصل کارگه کون و مکان این همه نیست
غزل 74 حافظ، یکی از غزلهای عمیق و پرمعنا در دیوان اوست که به موضوعات فلسفی، عرفانی و زندگی دنیوی پرداخته است. این غزل، با بیت آغازین معروف خود “حاصل کارگه کون و مکان این همه نیست”، توجه بسیاری از خوانندگان و مفسران را به خود جلب کرده است.
مضمون کلی غزل:
این غزل، به طور کلی به پوچی و گذرا بودن دنیا اشاره میکند و انسان را به تفکر درباره هدف اصلی زندگی دعوت میکند. حافظ، در این غزل، به انتقاد از دنیاگرایی و تعلقات دنیوی میپردازد و انسان را به سوی ارزشهای معنوی و جاودانه سوق میدهد.
تفسیر بیت به بیت:
- بیت اول: حاصل کارگه کون و مکان این همه نیست/ باده پیش آر که اسباب جهان این همه نیست
- این بیت، مقدمه غزل است و به پوچی دنیا اشاره میکند. حافظ میگوید که تمام زحمات و تلاشهای ما در دنیا، نتیجهای جز فنا ندارد.
- بیت دوم: از دل و جان شرف صحبت جانان غرض است/ غرض این است وگرنه دل و جان این همه نیست
- در این بیت، شاعر هدف اصلی زندگی را صحبت با معشوق و رسیدن به عشق حقیقی میداند.
- بیت سوم: منت سدره و طوبی ز پی سایه مکش/ که چو خوش بنگری ای سرو روان این همه نیست
- در این بیت، حافظ به کسانی که به دنبال نعمتهای دنیوی هستند، طعنه میزند و میگوید که این نعمتها ارزش چندانی ندارند.
- بیت چهارم: دولت آن است که بی خون دل آید به کنار/ ور نه با سعی و عمل باغ جنان این همه نیست
- در این بیت، شاعر میگوید که سعادت واقعی، آن است که به راحتی به دست آید و نیازی به تلاش زیاد نداشته باشد.
- بیت پنجم: پنج روزی که در این مرحله مهلت داری/ خوش بیاسای زمانی که زمان این همه نیست
- در این بیت، به گذرا بودن عمر اشاره شده است و انسان را به لذت بردن از لحظههای زندگی دعوت میکند.
- بیت ششم: بر لب بحر فنا منتظریم ای ساقی/ فرصتی دان که ز لب تا به دهان این همه نیست
- در این بیت، شاعر خود را در کنار دریای فنا میبیند و از ساقی (معشوق) میخواهد که فرصتی برای او فراهم کند.
- بیت هفتم: زاهد ایمن مشو از بازی غیرت زنهار/ که ره از صومعه تا دیر مغان این همه نیست
- در این بیت، حافظ به زاهدان هشدار میدهد که از گناه ایمن نباشند، زیرا راه حق نزدیکتر از آن است که فکر میکنند.
- بیت هشتم: دردمندی من سوخته زار و نزار/ ظاهرا حاجت تقریر و بیان این همه نیست
- در این بیت، شاعر به درد و رنج خود اشاره میکند و میگوید که نیازی به توضیح دادن آن نیست.
- بیت نهم: نام حافظ رقم نیک پذیرفت ولی/ پیش رندان رقم سود و زیان این همه نیست
- در این بیت، شاعر به نام خود اشاره میکند و میگوید که نام او در نزد رندان به نیکویی یاد میشود.
تفسیر کلی:
این غزل، دعوتی است به تفکر درباره ماهیت زندگی، مرگ و جاودانگی. حافظ، در این غزل، به پوچی دنیا و ارزشهای معنوی اشاره میکند و انسان را به دنبال عشق حقیقی و خدا میفرستد.
نکات قابل توجه:
- نمادها: در این غزل، نمادهایی مانند باده، جانان، سدره و طوبی، بحر فنا و … به کار رفته است که هر کدام نماد مفاهیم خاصی هستند.
- تضاد: در این غزل، تضاد بین دنیا و آخرت، لذت و عبادت، ظاهر و باطن به چشم میخورد.
- عرفان: این غزل، حاوی مفاهیم عرفانی است و به موضوعاتی مانند عشق، معرفت و وحدت وجود اشاره میکند.
نتیجهگیری:
غزل 74 حافظ، یکی از غزلهای عمیق و فلسفی دیوان اوست که به انسانها کمک میکند تا به سوالات اساسی درباره زندگی پاسخ دهند. این غزل، همچنان پس از گذشت قرنها، برای مخاطبان خود جذابیت دارد و به عنوان یک اثر هنری و ادبی مورد مطالعه و تحلیل قرار میگیرد.
کاربردهای این غزل:
- در فلسفه: این غزل میتواند برای بررسی مفاهیمی مانند وجود، هستی و معنا مورد استفاده قرار گیرد.
- در عرفان: این غزل میتواند به عنوان یک متن عرفانی برای رسیدن به معرفت مورد استفاده قرار گیرد.
- در زندگی روزمره: این غزل میتواند به ما کمک کند تا به ارزشهای واقعی زندگی پی ببریم و از زندگی لذت بیشتری ببریم.
مطالب پیشنهادی از سراسر وب:
مطالب پیشنهادی