تفسیر غزل شماره 196 حافظ: آنان که خاک را به نظر کیمیا کنند

بیت به بیت

• آنان که خاک را به نظر کیمیا کنند: کسانی که به چشم دل، خاک را طلا می‌بینند (یعنی به هر چیزی ارزش و زیبایی می‌بخشند).
• اوقات خود ز بهر تو صرف دعا کنند: وقت خود را صرف دعا و نیایش برای تو می‌کنند.
• از کوی میخانه و محله خرابات عبور کن: از کوچه‌های شراب‌خانه و محله‌های اهل باده‌نشینی بگذر.
• تا حلقه رندان به دعا کردن در حق تو بپردازند: تا گروه رندان و اهل دل برای تو دعا کنند.
• گر خاک رهت بوسه گاه لب ماست: اگر خاک راه تو محل بوسیدن لب‌های ما باشد،
• ما را به چه حاجت که به کعبه روا کنند: چه نیازی داریم که به کعبه برویم.
• هر موی تو دین است بر این دل بت پرست: هر موی تو دینی است برای این دل بت‌پرست من.
• کی کفر من از روی گناه است و تست: آیا کفر من از روی گناه است یا از روی عشق به تو؟
• حافظ تو گفتی که ز عشق تو هر دم: ای حافظ، تو گفتی که از عشق تو هر لحظه،
• صد بوسه بر خاک رهت خواهم زد و خواهم خفت: صد بوسه بر خاک راهت خواهم زد و خواهم خوابید.

تفسیر کلی

حافظ در این غزل، به عشق و علاقه‌ای عمیق و بی‌پایان به معشوق خود اشاره می‌کند. او می‌گوید که عشق به معشوق به قدری در او ریشه دوانده است که حتی خاک راه او را مانند کعبه می‌پرستد. شاعر با زبانی اغراق‌آمیز، عمق عشق خود را نشان می‌دهد و می‌گوید که حاضر است برای رسیدن به معشوق خود از هر چیزی بگذرد.

مفاهیم کلیدی:

• عشق بی‌حد و حصر: عشق به عنوان نیرویی قدرتمند که همه چیز را تحت الشعاع قرار می‌دهد.
• تقدس معشوق: معشوق به عنوان موجودی مقدس و قابل پرستش.
• رندی و عرفان: تلفیق عناصر عرفانی و رندی در شعر.
• انتقاد از ظاهرگرایی: انتقاد ضمنی از کسانی که به ظاهر و تشریفات دینی توجه می‌کنند.

تعبیر در فال:

اگر این غزل در فال حافظ بیاید، معمولاً به معنای رسیدن به عشق و علاقه‌ای عمیق و پایدار است. همچنین می‌تواند به معنای اهمیت توجه به باطن افراد و نه ظاهر آن‌ها باشد.

کاربردهای این غزل:

• عشق و عرفان: این غزل به زیبایی عشق و عرفان را در هم می‌آمیزد.
• انتقاد اجتماعی: به طور غیر مستقیم به برخی باورها و رفتارهای اجتماعی انتقاد می‌کند.
• امید به آینده: با وجود همه مشکلات، شاعر به آینده امیدوار است.