غزل شماره 19 حافظ: ای نسیم سحر آرامگه یار کجاست

غزل شماره 19 حافظ یکی از عمیق‌ترین و عرفانی‌ترین غزل‌های اوست که به موضوعاتی چون عشق الهی، جستجوی حقیقت، و ارتباط انسان با خداوند می‌پردازد. این غزل به دلیل پیچیدگی مفاهیم و استفاده از زبان نمادین، همواره مورد توجه عارفان و محققان ادبی قرار گرفته است.

معنی بیت به بیت:

• ای نسیم سحر آرامگه یار کجاست: ای نسیم سحرگاه، آرامگاه یار کجاست؟ (یار در اینجا می‌تواند به معشوق زمینی یا الهی اشاره کند.)
• منزل آن مه عاشق‌کش عیار کجاست: خانه‌ی آن ماه زیبای دلربا و فتنه‌گر کجاست؟
• شب تار است و ره وادی ایمن در پیش: شب تاریک است و راه وادی امن در پیش رو است.
• آتش طور کجا موعد دیدار کجاست: آتش طور (کوهی که به حضرت موسی وحی شد) کجا است و موعد دیدار با خدا کجاست؟
• هر که آمد به جهان نقش خرابی دارد: هر کسی که به دنیا آمد، نقش خرابی از خود بر جای می‌گذارد.
• در خرابات بگویید که هشیار کجاست: در خرابات بپرسید که هوشیار واقعی کجاست؟
• آن کس است اهل بشارت که اشارت داند: کسی اهل بشارت است که به اشارات و رموز آگاه باشد.
• نکته‌ها هست بسی محرم اسرار کجاست: نکته‌های بسیاری وجود دارد، اما کسی که رازدار این اسرار باشد کجاست؟
• هر سر موی مرا با تو هزاران کار است: هر تار موی تو با من هزاران کار دارد.
• ما کجاییم و ملامت گر بی‌کار کجاست: ما کجا هستیم و آن کسی که ما را ملامت می‌کند کجاست؟
• بازپرسید ز گیسوی شکن در شکنش: از گیسوی پیچ‌درپیچش بپرس که این دل پریشان کجا رفته است.
• کاین دل غمزده سرگشته گرفتار کجاست: این دل غمگین و سرگردان کجا گرفتار شده است؟
• عقل دیوانه شد آن سلسله مشکین کو: عقل دیوانه شد، آن زلف سیاه کجا رفت؟
• دل ز ما گوشه گرفت ابروی دلدار کجاست: دل از ما قهر کرده، ابروی دلبر کجاست؟
• ساقی و مطرب و می جمله مهیاست ولی: ساقی و نوازنده و شراب همه آماده‌اند،
• عیش بی یار مهیا نشود یار کجاست: اما بدون یار، لذت نمی‌شود، یار کجاست؟
• حافظ از باد خزان در چمن دهر مرنج: حافظ، از باد خزان در باغ دنیا ناراحت مباش.
• فکر معقول بفرما گل بی خار کجاست: کمی عاقلانه فکر کن، گلی بدون خار کجاست؟

تفسیر کلی غزل:

این غزل، جستجوی انسان برای یافتن حقیقت، عشق و آرامش را به تصویر می‌کشد. شاعر در این غزل، از نمادهای مختلفی مانند آتش طور، خرابات، ساقی و می استفاده کرده است که هر کدام نمادی از یک وضعیت درونی یا مفهومی عرفانی است.

• عشق و جستجوی معشوق: شاعر به دنبال یار و معشوق خود است که می‌تواند نمادی از خدا، حقیقت یا عشق زمینی باشد.
• خرابات و هشیاری: خرابات نمادی از مکانی است که سالکان عرفانی برای رسیدن به حقیقت به آنجا می‌روند. هشیار کسی است که به حقایق پنهان پی برده است.
• عشق و فراق: شاعر از فراق یار رنج می‌برد و به دنبال او می‌گردد.
• عقل و عشق: تضادی بین عقل و عشق وجود دارد و عقل در مقابل عشق ناتوان است.

تفسیرهای مختلف:

• تفسیر عرفانی: در این تفسیر، معشوق نمادی از خداوند است و غزل به عنوان یک سفر عرفانی تفسیر می‌شود.
• تفسیر عاشقانه: در این تفسیر، معشوق به عنوان یک انسان زمینی در نظر گرفته می‌شود و غزل به عنوان یک غزل عاشقانه تفسیر می‌شود.
• تفسیر اجتماعی: در این تفسیر، غزل به عنوان بیان درد و رنج انسان در دنیای مادی تفسیر می‌شود.

نتیجه‌گیری:

غزل شماره 19 حافظ، یک اثر بسیار عمیق و پیچیده است که تفسیر آن نیازمند دانش و آشنایی با عرفان و ادبیات فارسی است. این غزل، بیانگر جستجوی انسان برای یافتن معنا و هدف در زندگی است.