تفسیر غزل شماره 226 حافظ: ترسم که اشک در غم ما پرده‌در شود

غزل شماره 226 حافظ یکی از غزل‌های عمیق و پرمعنای دیوان اوست که به موضوع عشق، رنج، صبر و امیدواری می‌پردازد. حافظ در این غزل، با زبانی لطیف و حکیمانه، به توصیف دوری از معشوق و امید به آینده‌ای بهتر می‌پردازد.

معنی بیت به بیت:

• ترسم که اشک در غم ما پرده‌در شود: می‌ترسم که اشک‌های غم ما به اندازه‌ای زیاد شود که پرده بر دل‌هایمان بیاندازد و ما نتوانیم حقیقت را ببینیم.
• وین راز سر به مهر به عالم سمر شود: و این راز پنهانی در میان جمع آشکار شود.
• گویند سنگ لعل شود در مقام صبر: می‌گویند سنگ با صبر به لعل تبدیل می‌شود.
• آری شود ولیک به خون جگر شود: بله، این اتفاق می‌افتد اما با خون دل و رنج فراوان.
• خواهم شدن به میکده گریان و دادخواه: می‌خواهم به میکده بروم و گریه کنم و دادخواهی کنم.
• کز دست غم خلاص من آن جا مگر شود: شاید در آنجا از دست غم رهایی یابم.
• از هر کرانه تیر دعا کرده‌ام روان: از هر سو تیری از دعا به سوی آسمان پرتاب کرده‌ام.
• باشد کز آن میانه یکی کارگر شود: امیدوارم یکی از آنها به هدف بزند.
• ای جان حدیث ما بر دلدار بازگو: ای جانم، حرف‌های مرا به معشوق برسان.
• لیکن چنان مگو که صبا را خبر شود: اما طوری نگو که باد صبا این حرف‌ها را بشنود.
• از کیمیای مهر تو زر گشت روی من: به برکت عشق تو، چهره من به زر تبدیل شد.
• آری به یمن لطف شما خاک زر شود: بله، به برکت لطف شما، خاک هم به زر تبدیل می‌شود.
• در تنگنای حیرتم از نخوت رقیب: در تنگنای حیرت از تکبر رقیب هستم.
• یا رب مباد آن که گدا معتبر شود: خدایا نکند که گدا مورد احترام قرار گیرد.
• بس نکته غیر حسن بباید که تا کسی: برای اینکه کسی مورد قبول واقع شود، ویژگی‌های دیگری غیر از زیبایی لازم است.
• مقبول طبع مردم صاحب نظر شود: مورد قبول افراد باسلیقه و دانا قرار گیرد.
• این سرکشی که کنگره کاخ وصل راست: این سرکشی که برج و باروی خانه وصل را ساخته است.
• سرها بر آستانه او خاک در شود: سرها بر آستانه آن به خاک مالیده می‌شود.
• حافظ چو نافه سر زلفش به دست توست: حافظ مانند مشک عطری است که در دست توست.
• دم درکش ار نه باد صبا را خبر شود: بوی آن را بکش، وگرنه باد صبا متوجه می‌شود.

تفسیر کلی غزل:

حافظ در این غزل، به بیان دلتنگی و رنج ناشی از دوری از معشوق می‌پردازد. او از صبر و استقامت سخن می‌گوید و امیدوار است که با دعا و توسل به خداوند، به خواسته خود برسد. همچنین، به موضوعات دیگری مانند عشق، زیبایی، تکبر و فروتنی اشاره می‌کند.

مفاهیم کلیدی:

• عشق و دوری: دلتنگی و رنج ناشی از دوری از معشوق.
• صبر و استقامت: اهمیت صبر و تحمل در برابر مشکلات.
• امیدواری: امید به آینده‌ای بهتر و رسیدن به خواسته‌ها.
• عرفان و معرفت: اشاره به مفاهیم عرفانی و معنوی.

تعبیر در فال:

اگر این غزل در فال حافظ بیاید، معمولاً به معنای نیاز به صبر و استقامت در برابر مشکلات، امیدواری به آینده، و اهمیت دعا و توسل به خداوند است. همچنین می‌تواند به معنای وجود رقیبی در مسیر رسیدن به هدف باشد.

کاربردهای این غزل:

• عشق و ادبیات: این غزل به زیبایی عشق و ادبیات را در هم می‌آمیزد.
• عرفان و فلسفه: برای بیان مفاهیم عرفانی و فلسفی درباره عشق، صبر و امید.
• زندگی روزمره: برای مواجهه با مشکلات و دشواری‌های زندگی.