تفسیر غزل شماره 65 حافظ: خوشتر ز عیش و صحبت و باغ و بهار چیست

غزل شماره 65 حافظ یکی از محبوب‌ترین و پر از امیدترین غزل‌های اوست که به موضوع لذت بردن از زندگی، قدر دانستن لحظات خوب و امید به آینده می‌پردازد. این غزل با بیت آغازین “خوشتر ز عیش و صحبت و باغ و بهار چیست” به وضوح بیان می‌کند که هیچ چیز لذت‌بخش‌تر از گذراندن وقت در طبیعت و لذت بردن از زندگی نیست.

تفسیر کلی غزل

در این غزل، حافظ با زبانی شاعرانه و پر از شور و نشاط، به توصیف لذت‌های زندگی و اهمیت شاد بودن می‌پردازد. او از خواننده می‌خواهد که از لحظات خوب زندگی لذت ببرد و به آینده امیدوار باشد. شاعر در این غزل به زیبایی‌های طبیعت، اهمیت دوستی و همراهی، و لزوم سپاسگزاری از خداوند اشاره می‌کند.

تفسیر بیت به بیت

هر بیت از این غزل، حاوی معانی ژرفی است که نیازمند تفسیر و تحلیل دقیق است.

• بیت اول: خوشتر ز عیش و صحبت و باغ و بهار چیست:

  • معنی: چه چیزی بهتر از خوشگذرانی، گفتگو، باغ و فصل بهار است؟
  • تفسیر: حافظ به زیبایی‌های طبیعت و لذت‌های زندگی اشاره می‌کند.

• بیت دوم: ساقی کجاست گو سبب انتظار چیست:

  • معنی: ساقی کجاست؟ بگو دلیل این انتظار طولانی چیست؟
  • تفسیر: شاعر از ساقی می‌خواهد تا شراب بیاورد و به انتظار پایان دهد.

• بیت سوم: هر وقت خوش که دست دهد مغتنم شمار:

  • معنی: هر لحظه خوشی که به دست می‌آید، غنیمت بشمار.
  • تفسیر: حافظ توصیه می‌کند که از لحظات خوب زندگی لذت ببریم.

• بیت چهارم: کس را وقوف نیست که انجام کار چیست:

  • معنی: هیچکس نمی‌داند که پایان کار چه خواهد بود.
  • تفسیر: شاعر به گذرا بودن زندگی اشاره می‌کند و توصیه می‌کند که به آینده فکر نکنیم.

• بیت پنجم: پیوند عمر بسته به موییست هوش دار:

  • معنی: عمر به مویی بسته است، هوشیار باش.
  • تفسیر: شاعر به کوتاه بودن عمر اشاره می‌کند و توصیه می‌کند که از وقت خود به خوبی استفاده کنیم.

• بیت ششم: غمخوار خویش باش غم روزگار چیست:

  • معنی: خود را دوست داشته باش، غم روزگار چه اهمیتی دارد؟
  • تفسیر: حافظ توصیه می‌کند که به خودمان اهمیت دهیم و به جای غصه خوردن، از زندگی لذت ببریم.

• بیت هفتم: معنی آب زندگی و روضه ارم:

  • معنی: معنی آب حیات و باغ ارم چیست؟
  • تفسیر: شاعر به دنبال معنای واقعی زندگی و لذت‌های ابدی است.

• بیت هشتم: جز طرف جویبار و می خوشگوار چیست:

  • معنی: جز کنار جویبار و شراب خوشگوار، چیز دیگری نیست.

• تفسیر: شاعر به لذت‌های ساده زندگی اشاره می‌کند.

• بیت نهم: مستور و مست هر دو چو از یک قبیله‌اند:

  • معنی: فرد پنهانکار و مست هر دو به یک گروه تعلق دارند.

• تفسیر: شاعر به افرادی که ظاهر و باطنشان یکسان نیست، اشاره می‌کند.

• بیت دهم: ما دل به عشوه که دهیم اختیار چیست:

  • معنی: ما که دل به ناز و عشوه می‌دهیم، اختیار خود را از دست می‌دهیم.

• تفسیر: شاعر به افرادی که به ظاهر افراد توجه می‌کنند، اشاره می‌کند.

• بیت یازدهم: راز درون پرده چه داند فلک خموش:

  • معنی: آسمان خاموش از راز درون پرده چه می‌داند؟

• تفسیر: شاعر به اسرار پنهان زندگی اشاره می‌کند.

• بیت دوازدهم: ای مدعی نزاع تو با پرده دار چیست:

  • معنی: ای مدعی، نزاع تو با پرده دار چیست؟

• تفسیر: شاعر به افرادی که به دنبال حقیقت هستند، اشاره می‌کند.

• بیت سیزدهم: سهو و خطای بنده گرش اعتبار نیست:

  • معنی: اگر اشتباه و گناه بنده اعتباری نداشته باشد.

• تفسیر: شاعر به بخشش خداوند اشاره می‌کند.

• بیت چهاردهم: معنی عفو و رحمت آمرزگار چیست:

  • معنی: معنی بخشش و رحمت بخشنده چیست؟

• تفسیر: شاعر به اهمیت بخشش و رحمت الهی اشاره می‌کند.

• بیت پانزدهم: زاهد شراب کوثر و حافظ پیاله خواست:

  • معنی: زاهد شراب کوثر و حافظ جام شراب خواست.

• تفسیر: شاعر به تفاوت دیدگاه زاهد و شاعر نسبت به لذت‌های دنیا اشاره می‌کند.

• بیت شانزدهم: تا در میانه خواسته کردگار چیست:

  • معنی: تا در وسط خواسته خداوند چه چیزی است؟

• تفسیر: شاعر به دنبال یافتن راز رضایت خداوند است.

مفاهیم اصلی غزل

• لذت بردن از زندگی: اهمیت شاد بودن و لذت بردن از لحظات خوب
• امید به آینده: داشتن امید به آینده و روزهای بهتر
• عشق و دوستی: اهمیت عشق و دوستی در زندگی
• عرفان و معرفت: جستجوی حقیقت و معنای زندگی

کاربرد غزل

این غزل به دلیل بیان احساسات شاد و امیدوارانه، یکی از محبوب‌ترین غزل‌های حافظ است و در بسیاری از موارد برای فال و تعبیر استفاده می‌شود. همچنین، این غزل به عنوان یک اثر ادبی ارزشمند در ادبیات فارسی جایگاه ویژه‌ای دارد.

تفسیر فال:

• معمولا این غزل نشانه خوشبختی، موفقیت، و لذت بردن از زندگی است.
• همچنین این غزل می‌تواند نشان دهنده شروع یک رابطه جدید، بهبود شرایط مالی، یا رسیدن به موفقیت در کار باشد.
• اما تفسیر دقیق فال به شرایط فردی و سوال شما بستگی دارد.