تفسیر غزل 45 حافظ: در این زمانه رفیقی که خالی از خلل است

غزل 45 حافظ با بیت آغازین “در این زمانه رفیقی که خالی از خلل است” یکی از غزل‌های مشهور و پر مفهوم این شاعر بزرگ است. این غزل به موضوعاتی همچون دوستی، زندگی، گذر زمان، و امیدواری می‌پردازد.

تفسیر کلی غزل

در این غزل، حافظ به دنبال یافتن یک دوست واقعی و بی‌عیب و نقص در دنیایی پر از نیرنگ و فریب است. او به گذر سریع زمان و لزوم استفاده بهینه از آن اشاره می‌کند و در عین حال، به امیدواری به آینده و یافتن دوستان واقعی تاکید دارد.

تفسیر بیت به بیت

• بیت اول: در این زمانه رفیقی که خالی از خلل است:

  • معنی: در این دوره زمانی، یافتن دوستی که عیبی نداشته باشد، بسیار دشوار است.
  • تفسیر: حافظ به نادر بودن دوستان واقعی در دنیای مادی اشاره می‌کند.

• بیت دوم: صراحی می ناب و سفینه غزل است:

  • معنی: شراب ناب و کشتی شعر، بهترین همراهان هستند.
  • تفسیر: شاعر به دوستی با شراب و شعر اشاره می‌کند که به نظر او می‌توانند تسلی‌بخش باشند.

• بیت سوم: جریده رو که گذرگاه عافیت تنگ است:

  • معنی: به روزگار بنگر که راه سلامتی بسیار تنگ است.
  • تفسیر: حافظ به گذر سریع زمان و کوتاه بودن فرصت زندگی اشاره می‌کند.

• بیت چهارم: پیاله گیر که عمر عزیز بی‌بدل است:

  • معنی: جام شراب را بگیر، زیرا عمر بسیار گرانبها است.
  • تفسیر: شاعر توصیه می‌کند که از زندگی لذت ببریم و از لحظه‌های آن استفاده کنیم.

• بیت پنجم: نه من ز بی عملی در جهان ملولم و بس:

  • معنی: من تنها از بیکار بودن در دنیا خسته نمی‌شوم.
  • تفسیر: شاعر می‌گوید که خستگی او تنها از بیکاری نیست.

• بیت ششم: ملالت علما هم ز علم بی عمل است:

  • معنی: حتی دانشمندان هم از دانشی که به عمل نرسد خسته می‌شوند.
  • تفسیر: حافظ به اهمیت عمل به علم و دانش اشاره می‌کند.

• بیت هفتم: به چشم عقل در این رهگذار پرآشوب:

  • معنی: با چشم عقل در این راه پر آشوب،
  • تفسیر: شاعر به استفاده از عقل در زندگی توصیه می‌کند.

• بیت هشتم: جهان و کار جهان بی‌ثبات و بی‌محل است:

  • معنی: دنیا و کارهای دنیا بی‌ثبات و بی‌ارزش هستند.
  • تفسیر: حافظ به ناپایداری دنیا و ارزش‌های آن اشاره می‌کند.

• بیت نهم: بگیر طره مه چهره‌ای و قصه مخوان:

  • معنی: زلف معشوق را بگیر و قصه نگو.
  • تفسیر: شاعر به لذت بردن از لحظه حال و عدم نگرانی درباره آینده توصیه می‌کند.

• بیت دهم: که سعد و نحس ز تاثیر زهره و زحل است:

  • معنی: که شانس و بدشانسی به تاثیر ستارگان بستگی دارد.
  • تفسیر: شاعر به نقش تقدیر و سرنوشت در زندگی اشاره می‌کند.

• بیت یازدهم: دلم امید فراوان به وصل روی تو داشت:

  • معنی: دلم امید زیادی به دیدار روی تو داشت.
  • تفسیر: شاعر به امیدواری به آینده و دیدار معشوق اشاره می‌کند.

• بیت دوازدهم: ولی اجل به ره عمر رهزن امل است:

  • معنی: اما مرگ در راه عمر، راهزن امیدهاست.
  • تفسیر: شاعر به مرگ و پایان زندگی اشاره می‌کند که می‌تواند امیدها را نابود کند.

• بیت سیزدهم: به هیچ دور نخواهند یافت هشیارش:

  • معنی: هیچ کس مانند حافظ هوشیار نخواهد بود.
  • تفسیر: حافظ به خودباوری و شناخت خود اشاره می‌کند.

• بیت چهاردهم: چنین که حافظ ما مست باده ازل است:

  • معنی: همانطور که حافظ از شراب ازلی مست است.
  • تفسیر: شاعر به عرفان و معرفت خود اشاره می‌کند.

مفاهیم اصلی غزل

• دوستی و یاری: جستجوی دوست واقعی و وفادار
• گذر زمان: کوتاه بودن عمر و لزوم استفاده بهینه از آن
• امیدواری: امید به آینده و یافتن خوشبختی
• عرفان و معرفت: شناخت حقایق عالم و رسیدن به کمال

کاربرد غزل: این غزل به دلیل بیان احساسات انسانی و مفاهیم عمیق، یکی از محبوب‌ترین غزل‌های حافظ است و در بسیاری از موارد برای فال و تعبیر استفاده می‌شود. همچنین، این غزل به عنوان یک اثر ادبی ارزشمند در ادبیات فارسی جایگاه ویژه‌ای دارد.