غزل شماره 9 حافظ: رونق عهد شباب است دگر بستان را

غزل نهم حافظ با بیت آغازین “رونق عهد شباب است دگر بستان را” یکی از اشعار مشهور و پرخواننده‌ی این شاعر بزرگ است. این غزل بیشتر به موضوعات عرفانی، عاشقانه و اجتماعی می‌پردازد و حاوی مفاهیمی چون جوانی، طبیعت، عشق، عرفان و جامعه است.

معنی بیت به بیت:

• رونق عهد شباب است دگر بستان را: فصل جوانی و طراوت دوباره به باغ رسیده است.
• می‌رسد مژده گل، بلبل خوش الحان را: خبر خوش رسیدن گل، به بلبل خوش‌آواز می‌رسد.
• ای صبا گر به جوانان چمن باز رسی: ای باد صبا، اگر به جوانان چمن برسی،
• خدمت ما برسان سرو و گل و ریحان را: سلام ما را به سرو و گل و ریحان برسان.
• گر چنین جلوه کند مغبچه باده فروش: اگر آن جوان زیبای شراب فروش چنین جلوه‌ای کند،
• خاک‌روب در میخانه کنم مژگان را: من مژه‌هایم را برای تمیز کردن میخانه به کار می‌گیرم.
• ای که بر مه کشی از عنبر سارا چوگان: ای آنکه با چوگان عاج بر ماه می‌زنی،
• مضطرب حال مگردان من سرگردان را: مرا که سرگردانم، بیشتر مضطرب نکن.
• ترسم این قوم که بر دردکشان می‌خندند: می‌ترسم این مردم که به دردکشان می‌خندند،
• در سر کار خرابات کنند ایمان را: ایمان را در کار خرابات به بازی بگیرند.
• یار مردان خدا باش که در کشتی نوح: یار بندگان خدا باش که در کشتی نوح،
• هست خاکی که به آبی نخرد طوفان را: خاکی وجود دارد که آب طوفان آن را نمی‌برد.
• هر که را خوابگه آخر مشتی خاک است: هر کسی که در نهایت خوابگاهش مشتی خاک است،
• گو چه حاجت که به افلاک کشی ایوان را: چه نیازی است که کاخی تا آسمان بسازی؟
• برو از خانه گردون به در و نان مطلب: از خانه‌ی چرخ بگریز و به دنبال روزی باش.
• کان سیه‌کاسه در آخر بکشد مهمان را: آن کاسه سیاه (یعنی مرگ) در آخر مهمان را می‌کشد.
• ماه کنعانی من، مسند مصر آن تو شد: ای ماه کنعانی من، جایگاه مصر از آن تو شد.
• وقت آن است که بدرود کنی زندان را: وقت آن است که از زندان دنیا رها شوی.
• حافظا می خور و رندی کن و خوش باش ولی: ای حافظ، شراب بخور و رندی کن و خوش باش، اما
• دام تزویر مکن چون دگران قرآن را: مانند دیگران قرآن را وسیله‌ی فریبکاری قرار نده.

تفسیر کلی:

حافظ در این غزل، به زیبایی طبیعت، جوانی، عشق، عرفان و جامعه پرداخته است. او از یک سو به لذت بردن از زندگی و جوانی دعوت می‌کند و از سوی دیگر، به پوچی دنیا و اهمیت معنویت اشاره دارد. همچنین، به انتقاد از برخی رفتارهای اجتماعی و مذهبی می‌پردازد.

نکات کلیدی:

• طبیعت و جوانی: طبیعت و جوانی به عنوان نماد زیبایی و طراوت در این غزل به کار رفته‌اند.
• عشق و عرفان: عشق و عرفان دو موضوع اصلی این غزل هستند.
• انتقاد اجتماعی: حافظ به برخی رفتارهای اجتماعی و مذهبی انتقاد می‌کند.
• پوچی دنیا و اهمیت معنویت: به پوچی دنیا و اهمیت معنویت اشاره می‌شود.

تفسیرهای مختلف:

• تفسیر عرفانی: در تفسیر عرفانی، باغ نماد عالم معنا و جوانی نماد سالک عرفانی است.
• تفسیر اجتماعی: در تفسیر اجتماعی، به انتقادهای حافظ از جامعه و رفتارهای مردم پرداخته می‌شود.
• تفسیر ادبی: در تفسیر ادبی، بر زیبایی کلمات و ساختار غزل تأکید می‌شود و از جنبه‌های هنری شعر تحلیل می‌شود.

ملاحظات:

• تفسیرهای مختلف: هر غزل حافظ می‌تواند تفسیرهای مختلفی داشته باشد و هر کس با توجه به جهان بینی و تجربیات خود، می‌تواند برداشت متفاوتی از آن داشته باشد.
• نمادها: نمادهایی مانند باغ، جوانی، شراب و ماه در این غزل دارای معانی نمادین هستند.
• عرفان و فلسفه: اشعار حافظ سرشار از مفاهیم عرفانی و فلسفی است و درک کامل آن‌ها نیازمند مطالعه و تحقیق بیشتر است.

امیدوارم این تفسیر برایتان مفید بوده باشد.