تفسیر غزل شماره 453 حافظ: ای که دایم به خویش مغروری

غزل شماره 453 حافظ یکی از غزل‌های انتقادی و پندآموز دیوان اوست که شاعر در آن با زبانی شیوا و تصاویری بدیع، به موضوعاتی همچون خودپسندی، عشق و عقل پرداخته است. این غزل، توصیفی است از حالتی درونی و اندیشه‌ای عمیق شاعر.

مفهوم کلی غزل:

• انتقاد از خودپسندی: شاعر در این غزل، به افرادی که به خود مغرورند و به دیگران بی‌توجه هستند، انتقاد می‌کند.
• اهمیت عشق: شاعر بر اهمیت عشق و محبت تاکید می‌کند و می‌گوید که بدون عشق، انسان به جایی نمی‌رسد.
• تفاوت عشق و خودبینی: شاعر تفاوت بین عشق و خودبینی را بیان می‌کند و می‌گوید که خودبینی مانع از رسیدن به عشق حقیقی می‌شود.

تفسیر بیت به بیت:

• بیت اول: “ای که دایم به خویش مغروری”

  شاعر خطاب به فردی خودپسند می‌گوید که او همیشه به خودش مغرور است.

• بیت دوم: “گر تو را عشق نیست معذوری”

  شاعر می‌گوید: اگر تو عشق را درک نمی‌کنی، قابل بخشش هستی.

• بیت سوم: “گرد دیوانگان عشق مگرد”

  شاعر می‌گوید: دور از جمع عاشقان نگرد.

• بیت چهارم: “که به عقل عقیله مشهوری”

  شاعر به طعنه می‌گوید که تو به عقل زیاد مشهور هستی.

• بیت پنجم: “مستی عشق نیست در سر تو”

  شاعر می‌گوید: تو مست عشق نیستی.

• بیت ششم: “رو که تو مست آب انگوری”

  شاعر می‌گوید: تو فقط مست شراب انگوری.

نتیجه‌گیری:

این غزل، توصیفی است از فردی خودپسند که به عشق و محبت بی‌توجه است. شاعر در این غزل، به چنین افرادی هشدار می‌دهد و آنها را به عشق و محبت دعوت می‌کند. این غزل، یکی از نمونه‌های بارز غزل‌های انتقادی حافظ است که در آن، تفاوت بین عشق و خودبینی به خوبی بیان شده است.

نکات قابل توجه:

• انتقاد اجتماعی: این غزل، یک انتقاد اجتماعی است و به افرادی که به خود مغرورند، خطاب شده است.
• اهمیت عشق: شاعر بر اهمیت عشق و محبت در زندگی انسان تاکید می‌کند.
• تضاد عشق و خودبینی: شاعر تضادی بین عشق و خودبینی ایجاد می‌کند و نشان می‌دهد که این دو با هم ناسازگارند.