تفسیر غزل شماره 295 حافظ: سحر به بوی گلستان دمی شدم در باغ

غزل شماره 295 حافظ با بیت آغازین “سحر به بوی گلستان دمی شدم در باغ” یکی از زیباترین غزل‌های اوست که به توصیف زیبایی‌های طبیعت در صبحگاه و احساسات شاعر در مواجهه با این زیبایی‌ها می‌پردازد.

مضامین اصلی غزل:

• زیبایی طبیعت: شاعر با توصیف گل‌ها، بلبل، خورشید و طبیعت بیدار شده، به زیبایی‌های آفرینش اشاره می‌کند.
• عشق و شوریدگی: گرچه به طور مستقیم به عشق اشاره نمی‌شود، اما لحن شاعرانه و توصیف‌های عاشقانه در این غزل، حاکی از حضور عشق و شوریدگی درونی شاعر است.
• گذر زمان: با توصیف طلوع خورشید و تغییر فصل‌ها، حافظ به طور ضمنی به گذر زمان و بی‌ثباتی دنیا اشاره می‌کند.

تفسیر بیت به بیت:

• بیت اول: شاعر می‌گوید صبحگاهان به بوی گلستان به باغ رفت تا مانند بلبل دلشوره‌هایش را آرام کند.
• بیت دوم: او به گل سرخ نگاه می‌کند که در تاریکی شب مانند چراغی می‌درخشد.
• بیت سوم: شاعر از نرگس می‌گوید که از اندوه اشک می‌ریزد و لاله از شدت عشق می‌سوزد.
• بیت چهارم: او به بلبل می‌گوید که از خواب بیدار شود و با آواز خود طبیعت را بیدار کند.
• بیت پنجم: شاعر از جام شراب می‌خواهد که به دستش دهند تا از زیبایی‌های طبیعت لذت ببرد.
• بیت ششم: او می‌گوید که در این باغ، هر گلبرگ، آیینه‌ای است که چهره معشوق را نشان می‌دهد.
• بیت هفتم: شاعر از بهار می‌خواهد که هرگز نرود و همیشه بماند.
• بیت هشتم: او می‌گوید که در این باغ، هر نسیم، پیامی از سوی معشوق به او می‌رساند.

تفسیر کلی غزل:

این غزل، توصیف زیبایی از طبیعت بیدار شده و احساسات شاعر در مواجهه با آن است. حافظ با استفاده از زبان شاعرانه و تصاویر بدیع، به مخاطب خود این حس را منتقل می‌کند که طبیعت، نمادی از زیبایی و تجدید حیات است. در این غزل، عشق و شوریدگی نیز به عنوان احساسات درونی شاعر، به طور ضمنی حضور دارند.

نکات قابل توجه:

• این غزل، یکی از غزل‌های پرطرفدار حافظ است که به دلیل زیبایی توصیفات و زبان شاعرانه، مورد توجه بسیاری از علاقه‌مندان به شعر قرار گرفته است.
• این غزل، در فال حافظ نیز بسیار استفاده می‌شود و تعابیر مختلفی برای آن ارائه شده است.
• برخی مفسران، این غزل را نمادی از تولد دوباره و آغاز زندگی جدید می‌دانند.