تفسیر غزل شماره 105 حافظ: صوفی ار باده به اندازه خورد نوشش باد

غزل شماره 105 حافظ یکی از غزل‌های پرمعنا و پر از نکات عرفانی و اجتماعی است. این غزل به موضوعاتی مانند اعتدال، سخاوت، تظاهر، دروغ‌گویی و پندهای اخلاقی می‌پردازد.

تفسیر بیت به بیت:

• بیت اول و دوم: شاعر می‌گوید اگر صوفی باده را به اندازه بخورد، نوشش باد و اگر نه، بهتر است به این کار فکر نکند.
• بیت سوم و چهارم: شاعر می‌گوید کسی که حتی یک جرعه شراب بخورد، چند روزی به بهشت می‌رود و چند روزی به آتش.
• بیت پنجم و ششم: شاعر می‌گوید کسی که در ظاهر صوفی است اما در باطن رند است، هر چه می‌گوید دروغ است.
• بیت هفتم و هشتم: شاعر می‌گوید کسی که با اهل دل راز دل می‌گوید، در طریق سلوک است و گم نمی‌شود.
• بیت نهم و دهم: شاعر می‌گوید کسی که در خلوت با خدا سخن گوید، زبانش از گناه پاک می‌ماند.
• بیت یازدهم و دوازدهم: شاعر می‌گوید کسی که در مجلس عیش به یاد خدا باشد، عمرش دراز و دلش شاد می‌شود.
• بیت سیزدهم و چهاردهم: شاعر می‌گوید کسی که در هنگام خواب به خدا یاد کند، خواب راحتی می‌برد.
• بیت پانزدهم و شانزدهم: شاعر می‌گوید کسی که در هنگام بیداری به خدا یاد کند، نور حق بر دلش می‌تابد.
• بیت هفدهم و هجدهم: شاعر می‌گوید کسی که در هنگام خشم به خدا پناه ببرد، از بلاها در امان می‌ماند.
• بیت نوزدهم و بیستم: شاعر می‌گوید کسی که در هنگام نعمت به خدا یاد کند، نعمت او زیاد می‌شود.
• بیت بیست و یکم و بیست و دوم: شاعر می‌گوید کسی که در هنگام رنج به خدا توکل کند، از بلاها ایمن می‌شود.
• بیت بیست و سوم و بیست و چهارم: شاعر می‌گوید کسی که در هر دو عالم به خدا یاد کند، در قیامت سعادتمند می‌شود.

تفسیر کلی غزل:

در این غزل، حافظ به موضوعاتی مانند اعتدال در همه چیز، اهمیت اخلاص، پرهیز از ریاکاری، اهمیت یاد خدا در همه حال و لزوم توکل بر خدا پرداخته است. شاعر در این غزل به صوفیان و زاهدان هشدار می‌دهد که به ظاهر اکتفا نکنند و باطن خود را نیز اصلاح کنند. همچنین، شاعر به مردم توصیه می‌کند که در همه حال به یاد خدا باشند و به او توکل کنند.

نکات کلیدی:

• اعتدال: شاعر به اهمیت اعتدال در همه چیز اشاره می‌کند.
• اخلاص: شاعر بر اهمیت اخلاص در عبادت و بندگی تأکید می‌کند.
• پرهیز از ریاکاری: شاعر به صوفیان هشدار می‌دهد که از ریاکاری پرهیز کنند.
• اهمیت یاد خدا: شاعر به اهمیت یاد خدا در همه حال تأکید می‌کند.
• توکل بر خدا: شاعر به مردم توصیه می‌کند که به خدا توکل کنند.

در کل، غزل 105 حافظ، یک غزل پندآموز و اخلاقی است که به خواننده توصیه می‌کند که در همه حال به یاد خدا باشد و اخلاق نیکو پیشه کند.