تفسیر غزل شماره 403 حافظ: شراب لعل کش و روی مه جبینان بین

غزل شماره 403 حافظ یکی از غزل‌های مشهور اوست که به موضوع ظواهر فریبنده و باطن افراد پرداخته است. حافظ در این غزل، با زبانی طنزآمیز و کنایه‌آمیز، به نقد برخی از افراد جامعه پرداخته است.

تفسیر بیت به بیت:

• بیت اول: “شراب لعل کش و روی مه جبینان بین”؛ حافظ از مخاطب می‌خواهد که به افرادی که شراب سرخ می‌نوشند و چهره ماه‌رویی دارند نگاه کند.
• بیت دوم: “خلاف مذهب آنان جمال اینان بین”؛ حافظ می‌گوید که با وجود ظاهر زیبا و آراسته این افراد، باطن آن‌ها خلاف دین و مذهب است.
• بیت سوم: “به زیر دلق ملمع کمندها دارند درازدستی این کوته آستینان بین”؛ حافظ می‌گوید که این افراد زیر ظاهر زیبا و آراسته خود، دام‌هایی پنهان دارند و با وجود اینکه دستشان کوتاه است، به دنبال کارهای بزرگ و بلند هستند.

تفسیر کلی:

این غزل، نقدی اجتماعی است و به ظواهر فریبنده و باطن افراد اشاره دارد. حافظ در این غزل، به افرادی که ظاهر آراسته و زیبایی دارند اما باطن آن‌ها فاسد است، انتقاد می‌کند. او همچنین به افرادی که با وجود توانایی کم، ادعای بزرگی می‌کنند، طعنه می‌زند.

معانی ضمنی:

• ظاهر و باطن: این غزل به تضاد بین ظاهر و باطن افراد اشاره دارد.
• ریاکاری: حافظ به ریاکاری و دورویی برخی افراد انتقاد می‌کند.
• ادعای دروغین: برخی افراد ادعاهایی می‌کنند که با واقعیت آن‌ها همخوانی ندارد.

تفسیرهای دیگر:

• تفسیر اجتماعی: این غزل به عنوان یک نقد اجتماعی بر جامعه آن زمان تلقی می‌شود.
• تفسیر اخلاقی: این غزل به عنوان یک نصیحت اخلاقی برای پرهیز از ظواهر فریبنده تفسیر می‌شود.

موارد استفاده از این غزل:

• تحلیل و بررسی شعر حافظ: این غزل می‌تواند برای درک بهتر سبک و زبان شعر حافظ مورد استفاده قرار گیرد.
• مطالعه جامعه شناسی: این غزل می‌تواند برای مطالعه جامعه آن زمان و نقدهای اجتماعی حافظ مورد استفاده قرار گیرد.
• شناخت فرهنگ و ادبیات فارسی: این غزل به عنوان بخشی از ادبیات کلاسیک فارسی اهمیت دارد.

نکات اضافی:

• این غزل، بیانگر نگاه انتقادی حافظ به برخی رفتارهای اجتماعی است.
• حافظ در این غزل، از زبان و بیان بسیار شیوا و کنایه‌آمیزی استفاده کرده است.
• این غزل، همچنان برای مخاطب امروزی نیز قابل تامل است.