تفسیر غزل 92 حافظ: “میر من خوش می‌روی کاندر سر و پا میرمت”

غزل شماره 92 حافظ یکی از غزل‌های پرطرفدار و محبوب این شاعر بزرگ است که در آن، حافظ با زبانی شیرین و دلنشین، عشق، دوری و جدایی را به تصویر می‌کشد. این غزل، علاوه بر زیبایی ادبی، حاوی مفاهیم عمیق عرفانی نیز هست.

موضوع اصلی غزل:

• عشق و دوری: موضوع اصلی غزل، عشق سوزان شاعر به معشوق و دوری جانکاهی است که از او احساس می‌کند.
• التماس و تضرع: شاعر با زبان حال عاشق، به معشوق التماس می‌کند و از او می‌خواهد که به او بازگردد.
• تسلیم و رضا: در عین حال، شاعر به تقدیر الهی راضی است و تسلیم خواست اوست.

تفسیر بیت به بیت:

• میر من خوش می‌روی کاندر سر و پا میرمت: شاعر خطاب به معشوق خود می‌گوید که از رفتن او خوشحال است، حتی اگر به قیمت جان دادن خودش تمام شود.
• خوش خرامان شو که پیش قد رعنا میرمت: شاعر از معشوق می‌خواهد که با ناز و کرشمه به راه خود ادامه دهد، حتی اگر او را به کام مرگ بکشاند.
• گفته بودی کی بمیری پیش من تعجیل چیست: شاعر به یاد می‌آورد که معشوق زمانی از او پرسیده بود که چه زمانی می‌خواهد بمیرد و حالا خودش با رفتنش شاعر را به کام مرگ می‌کشاند.
• عاشق و مخمور و مهجورم بت ساقی کجاست: شاعر خود را عاشق، مست و تنها توصیف می‌کند و از معشوق می‌پرسد که کجا رفته است.
• آن که عمری شد که تا بیمارم از سودای او: شاعر می‌گوید که سال‌هاست به عشق معشوق بیمار است و از او می‌خواهد که به او نگاهی بیندازد.
• گفته‌ای لعل لبم هم درد بخشد هم دوا: معشوق قبلاً گفته بود که لبانش هم درد می‌دهد و هم درمان می‌کند، اما حالا شاعر در درد و رنج است و به دنبال درمان اوست.
• خوش خرامان می‌روی چشم بد از روی تو دور: شاعر از معشوق می‌خواهد که با خوشحالی برود و چشم بد به او نخورد.
• دارم اندر سر خیال آن که در پا میرمت: شاعر در ذهن خود تصور می‌کند که معشوق او را زیر پا له می‌کند.
• گرچه جای حافظ اندر خلوت وصل تو نیست: شاعر می‌گوید که شایسته نیست که او در خلوت وصل معشوق حضور داشته باشد.
• ای همه جای تو خوش پیش همه جا میرمت: شاعر می‌گوید که هر کجا که معشوق برود، برای او خوش است.

تفسیر کلی غزل:

این غزل، بیانگر عشق بی‌حد و حصر شاعر به معشوق و تسلیم او در برابر تقدیر است. شاعر با زبان حال عاشق، تمام احساسات ناشی از دوری، از جمله غم، اندوه، امید و یأس را به زیبایی بیان کرده است. همچنین، این غزل نشان می‌دهد که عشق، نیرویی قدرتمند است که می‌تواند انسان را به هر کاری وادار کند.

نکات قابل توجه:

• زبان ساده و روان: زبان غزل بسیار ساده و روان است و به راحتی می‌توان مفاهیم آن را درک کرد.
• تکرار واژه‌ها: تکرار واژه‌هایی مانند “میرم”، “خوش”، “عاشق” و “دوری” بر تأکید بر احساسات شاعر می‌افزاید.
• استفاده از تشبیهات و استعارات: حافظ در این غزل از تشبیهات و استعارات زیبایی استفاده کرده است که به زیبایی شعر افزوده است.

در کل، غزل 92 حافظ، یک اثر ادبی بسیار ارزشمند است که بیانگر عمق عشق و احساسات انسانی است.

نکات تکمیلی:

• این غزل، اغلب در فال حافظ برای بیان تغییرات مثبت و پیشرفت در زندگی تعبیر می‌شود.
• برخی مفسران، این غزل را نمادی از عشق عرفانی و وصال به حق تعبیر می‌کنند.