تفسیر غزل شماره 197 حافظ: شاهدان گر دلبری زین سان کنند

غزل شماره 197 حافظ یکی از غزل‌های عمیق و پرمعناست که به موضوع عشق، ریاکاری، و نفاق در جامعه می‌پردازد. حافظ در این غزل، با زبانی طنزآمیز و کنایه‌آمیز، به انتقاد از رفتارهای دوگانه و منافقانه برخی افراد می‌پردازد.

معنی بیت به بیت:

• شاهدان گر دلبری زین سان کنند: اگر شاهدانی (یعنی کسانی که ادعای تقوا و دین‌داری دارند) به این شکل دلربایی کنند،
• زاهدان را رخنه در ایمان کنند: ایمان زاهدان را نیز سست می‌کنند.
• هر کجا آن شاخ نرگس بشکفد گلرخانش دیده نرگسدان کنند: هر جا آن شاخ نرگس (یعنی معشوق) شکوفا شود، گلرخان (یعنی عاشقان) چشمان خود را به سوی او دوزند.
• ای جوان سروقد گویی ببر پیش از آن کز قامتت چوگان کنند: ای جوان سرو قد، مراقب باش که مبادا قبل از اینکه از قامتت چوگان بسازند، (یعنی تو را به بازی بگیرند) تو را ببرند.
• ای که در میکده گلگون‌رویی حافظا تو غنیمت شمار آن دم که می‌گویی: ای حافظ، تو آن زمانی را غنیمت بشمار که در میکده با روی گلگون نشسته‌ای و می‌گویی:
• که مرا دولت عشق است و بس: که دولت من فقط عشق است و بس.

تفسیر کلی غزل:

حافظ در این غزل، به انتقاد از ریاکاری و نفاق برخی افراد، به ویژه کسانی که ادعای تقوا و دین‌داری دارند، می‌پردازد. او می‌گوید که این افراد با رفتارهای دوگانه و منافقانه، ایمان دیگران را سست می‌کنند. همچنین، شاعر به جوانان هشدار می‌دهد که مراقب باشند تا در دام فریب و نیرنگ دیگران نیفتند.

مفاهیم کلیدی:

• ریاکاری و نفاق: انتقاد از رفتارهای دوگانه و منافقانه.
• عشق و حقیقت: عشق به عنوان تنها حقیقت و ارزش زندگی.
• هوشیاری و بیداری: توصیه به هوشیاری در برابر فریبکاری دیگران.
• طنز و کنایه: استفاده از زبان طنز و کنایه برای بیان انتقادات.

تعبیر در فال:

اگر این غزل در فال حافظ بیاید، معمولاً به معنای مواجهه با افراد ریاکار و منافق است. همچنین می‌تواند به معنای اهمیت شناخت حقیقت و پرهیز از ظواهر فریبنده باشد.

کاربردهای این غزل:

• انتقاد اجتماعی: این غزل به برخی از رفتارهای ناپسند اجتماعی انتقاد می‌کند.
• هوشیاری و بیداری: به ما یادآوری می‌کند که باید هوشیار باشیم و به ظواهر فریب نخوریم.
• عشق و حقیقت: اهمیت عشق و حقیقت را در زندگی بیان می‌کند.

در کل، غزل شماره 197 حافظ، یک اثر هنری بی‌نظیر است که به زیبایی تمام، به موضوع ریاکاری، نفاق و اهمیت شناخت حقیقت می‌پردازد.