تفسیر غزل شماره 119 حافظ: دلی که غیب نمای است و جام جم دارد

غزل شماره 119 حافظ یکی از غزل‌های عمیق و پرمعناست که در آن شاعر به موضوعاتی چون معرفت، عشق، اخلاق و عرفان پرداخته است. این غزل به دلیل استفاده از نمادها و استعاره‌های فراوان، همواره مورد توجه مفسران و علاقه‌مندان به شعر حافظ بوده است.

تفسیر بیت به بیت:

• بیت اول و دوم: دلی که قدرت دیدن غیب و آگاهی از اسرار عالم را دارد و مانند جام جم، آینه‌ای است که همه چیز را نشان می‌دهد، و انگشتر سلیمان که نشان علم و حکمت است، بر آن نقش بسته است.
• بیت سوم و چهارم: هر صفحه از دفتر دل او پر از نکته‌های تازه و آموزنده است.
• بیت پنجم و ششم: مرغ امید به شاخ آرزو نشست و با بال دولت و اقبال به سوی ما پرواز کرد.
• بیت هفتم و هشتم: جام شراب ناب را از دست ساقی به جام وصل تو اضافه کردیم.
• بیت نهم و دهم: قد تو مانند سرو به آسمان رسید و بر هر شاخه آن هزاران گل و ریحان رویید.
• بیت یازدهم و دوازدهم: تو مانند یوسف به مصر ما آمدی و اشک شوق از چشم ما جاری شد.
• بیت سیزدهم و چهاردهم: جمال تو مانند خورشید بر ما تابید و به هر ذره وجود ما حیات و جاودانگی بخشید.
• بیت پانزدهم و شانزدهم: تو آنقدر ارزشمندی که تمام دنیا فدای تو شود و من به خاطر تو زنده هستم.

تفسیر کلی غزل:

در این غزل، حافظ به توصیف دلی پرداخته است که به معرفت و حقیقت دست یافته است. این دل، مانند جام جم، همه چیز را آشکار می‌بیند و مانند انگشتر سلیمان، دارای حکمت و دانش است. شاعر در این غزل به اهمیت معرفت و شناخت حقیقت اشاره کرده است.

• معرفت: دل دانا به عنوان نمادی از معرفت و شناخت حقایق عالم است.
• عشق: عشق به عنوان نیروی محرکه‌ای برای رسیدن به معرفت معرفی شده است.
• اخلاق: اخلاق نیکو و پاکدامنی به عنوان ویژگی‌های یک دل دانا توصیف شده است.

نکات کلیدی:

• نمادها: استفاده فراوان از نمادهایی مانند جام جم، انگشتر سلیمان، و مرغ امید.
• معرفت و عشق: تلفیق معرفت و عشق در این غزل.
• اخلاق: تاکید بر اهمیت اخلاق نیکو.

تفسیرهای مختلف:

این غزل به دلیل استفاده از نمادها و زبان مبهم، دارای تفسیرهای مختلفی است. برخی مفسران بر جنبه عرفانی این غزل تاکید دارند و برخی دیگر بر جنبه فلسفی آن. اما به طور کلی، این غزل به عنوان یکی از شاهکارهای حافظ شناخته می‌شود و همواره مورد توجه علاقه‌مندان به شعر بوده است.