تفسیر غزل شماره 115 حافظ: درخت دوستی بنشان که کام دل به بار آرد

غزل شماره 115 حافظ یکی از مشهورترین و پرمعناترین غزل‌های این شاعر بزرگ است که در آن به اهمیت دوستی، نیکوکاری و پرهیز از دشمنی پرداخته است. این غزل، علاوه بر زیبایی ادبی، حاوی پیام‌های اخلاقی و اجتماعی عمیقی است.

تفسیر بیت به بیت:

• بیت اول و دوم: شاعر می‌گوید درخت دوستی بکار تا میوه دلنشین به بار آورد و نهال دشمنی را از ریشه بکن زیرا رنج فراوان به همراه دارد.
• بیت سوم و چهارم: اگر به دوستان وفادار باشی، کامروا خواهی شد زیرا دوست خوب مانند گنجی پنهان در دل است.
• بیت پنجم و ششم: با دشمنان مدارا کن تا شاید روزی پشیمان شوند و به سوی تو بیایند.
• بیت هفتم و هشتم: مانند نرگس به عیب دیگران خرده نگیر زیرا خودت هم عیبی داری و هر کسی که به نظر تو بد است، ممکن است در نظر خدا گناهکار نباشد.
• بیت نهم و دهم: مانند مرغ سحرگاه همیشه از عشق دم بزن زیرا عشق تو را به سوی معشوق می‌کشاند.
• بیت یازدهم و دوازدهم: به کسی آزار نرسان زیرا روزی ممکن است از او روزی ببینی و چرخ روزگار به نوبت به همه می‌رسد.
• بیت سیزدهم و چهاردهم: با نیک و بد یکسان رفتار کن تا روزی هر دو به تو خوبی کنند.

تفسیر کلی غزل:

در این غزل، حافظ به اهمیت دوستی، نیکوکاری، پرهیز از دشمنی و مدارا کردن با دیگران پرداخته است. او با زبانی ساده و روان، پیام‌های اخلاقی و اجتماعی عمیقی را به مخاطب منتقل می‌کند.

• دوستی و دشمنی: شاعر به مقایسه دوستی و دشمنی پرداخته و اهمیت دوستی را بر دشمنی ترجیح داده است.
• نیکوکاری: شاعر به اهمیت نیکوکاری و پرهیز از بدی توصیه می‌کند.
• مدارا: شاعر به اهمیت مدارا کردن با دیگران و پرهیز از قضاوت کردن اشاره می‌کند.
• عشق: شاعر به اهمیت عشق و محبت در زندگی اشاره می‌کند.

نکات کلیدی:

• این غزل، یکی از پرمعناترین غزل‌های حافظ است.
• شاعر با استفاده از زبان ساده و روان، مفاهیم عمیق را بیان کرده است.
• این غزل، برای افرادی که به دنبال راهنمایی در زندگی هستند، بسیار مناسب است.

در کل، غزل 115 حافظ، یک اثر اخلاقی و اجتماعی است که خواننده را به انجام کارهای نیک و پرهیز از بدی‌ها دعوت می‌کند.