تفسیر غزل شماره 70 حافظ: مردم دیده ما جز به رخت ناظر نیست

غزل شماره 70 حافظ یکی از عاشقانه‌ترین و پرشورترین غزل‌های اوست که به موضوع عشق، زیبایی معشوق و تأثیر او بر دیگران می‌پردازد. این غزل با بیت آغازین “مردم دیده ما جز به رخت ناظر نیست” به وضوح بیان می‌کند که همه شیفته زیبایی معشوق هستند و تحت تأثیر او قرار گرفته‌اند.

تفسیر کلی غزل

در این غزل، حافظ با زبانی شاعرانه و پر از احساس، به توصیف زیبایی بی‌نظیر معشوق و تأثیر او بر دیگران می‌پردازد. او از زیبایی معشوق به گونه‌ای سخن می‌گوید که گویی همه جهان شیفته او هستند و تحت تأثیر جذابیت او قرار گرفته‌اند. شاعر در این غزل به زیبایی‌های طبیعت، عشق به خداوند و لذت‌های معنوی اشاره می‌کند و به خواننده توصیه می‌کند که به دنبال زیبایی‌های درونی باشد.

تفسیر بیت به بیت

هر بیت از این غزل، حاوی معانی ژرفی است که نیازمند تفسیر و تحلیل دقیق است.

• بیت اول: مردم دیده ما جز به رخت ناظر نیست:

  • معنی: چشم‌های ما جز به جمال تو نمی‌نگرد.
  • تفسیر: شاعر می‌گوید که همه نگاه‌ها به سوی معشوق است و زیبایی او همه را مجذوب خود کرده است.

• بیت دوم: دل سرگشته ما غیر تو را ذاکر نیست:

  • معنی: دل سرگردان ما غیر از تو را به یاد ندارد.
  • تفسیر: دل شاعر تنها به یاد معشوق است و به هیچ چیز دیگری فکر نمی‌کند.

• بیت سوم: اشکم احرام طواف حرمت می‌بندد:

  • معنی: اشک من احرام طواف خانه تو را می‌بندد.

• تفسیر: شاعر می‌گوید اشک او برای زیارت معشوق آماده است و به دور او می‌گردد.

• بیت چهارم: گر چه از خون دل ریش دمی طاهر نیست:

  • معنی: اگرچه از خون دل ریشی سفید شده اما هنوز پاک نشده است.

• تفسیر: شاعر می‌گوید که از شدت عشق دلش خون شده است اما هنوز آرام نگرفته است.

• بیت پنجم: بسته دام و قفس باد چو مرغ وحشی:

  • معنی: باد مانند مرغ وحشی در دام و قفس گرفتار شده است.

• تفسیر: شاعر به حال خود که در بند عشق افتاده است اشاره می‌کند.

• بیت ششم: طایر سدره اگر در طلبت طایر نیست:

• معنی: اگر پرنده سدره هم به دنبال تو باشد، پرنده‌ای نیست.

• تفسیر: شاعر می‌گوید که همه موجودات به دنبال معشوق هستند.

• بیت هفتم: عاشق مفلس اگر قلب دلش کرد نثار:

  • معنی: اگر عاشق فقیر تمام دلش را بدهد.

• تفسیر: شاعر می‌گوید که عاشق فقیر همه چیز خود را فدای معشوق می‌کند.

• بیت هشتم: مکنش عیب که بر نقد روان قادر نیست:

  • معنی: او را سرزنش نکن که توانایی دادن جان خود را دارد.

• تفسیر: شاعر می‌گوید که عاشق به قدری عاشق است که حاضر است جان خود را فدا کند.

• بیت نهم: عاقبت دست بدان سرو بلندش برسد:

  • معنی: در نهایت دست به آن سرو بلند خواهد رسید.

• تفسیر: شاعر به امید رسیدن به معشوق اشاره می‌کند.

• بیت دهم: هر که را در طلبت همت او قاصر نیست:

  • معنی: هر کس که به دنبال توست، اراده‌اش ضعیف نیست.

• تفسیر: شاعر می‌گوید که همه کسانی که به دنبال معشوق هستند، اراده قوی دارند.

• بیت یازدهم: از روان بخشی عیسی نزنم دم هرگز:

  • معنی: من هرگز ادعا نمی‌کنم که مانند عیسی جان می‌دهم.

• تفسیر: شاعر می‌گوید که او به اندازه عیسی توانایی بخشیدن جان ندارد.

• بیت دوازدهم: زان که در روح فزایی چو لبت ماهر نیست:

  • معنی: زیرا من در روح بخشیدن مانند لب تو ماهر نیستم.

• تفسیر: شاعر می‌گوید که لب معشوق به اندازه روح او توانایی بخشیدن دارد.

• بیت سیزدهم: من که در آتش سودای تو آهی نزنم:

  • معنی: من که در آتش عشق تو آهی نمی‌زنم.

• تفسیر: شاعر می‌گوید که او به قدری عاشق است که حتی آهی نمی‌کشد.

• بیت چهاردهم: کی توان گفت که بر داغ دلم صابر نیست:

  • معنی: کی می‌تواند بگوید که من بر این درد صبور هستم؟

• تفسیر: شاعر می‌گوید که او نمی‌تواند بر درد عشق صبور باشد.

• بیت پانزدهم: روز اول که سر زلف تو دیدم گفتم:

  • معنی: روز اول که زلف تو را دیدم گفتم.

• تفسیر: شاعر می‌گوید که از همان ابتدا که معشوق را دید عاشق او شد.

• بیت شانزدهم: که پریشانی این سلسله را آخر نیست:

  • معنی: که این آشفتگی و پریشانی پایان ندارد.

• تفسیر: شاعر می‌گوید که این عشق و آشفتگی او پایانی ندارد.

• بیت هفدهم: سر پیوند تو تنها نه دل حافظ راست:

  • معنی: تنها دل حافظ به تو بسته نیست.

• تفسیر: شاعر می‌گوید که همه دل‌ها به معشوق بسته است.

• بیت هجدهم: کیست آن کش سر پیوند تو در خاطر نیست:

  • معنی: کیست که به تو وابسته نباشد و در یاد تو نباشد؟

• تفسیر: شاعر می‌گوید که همه به معشوق فکر می‌کنند.

مفاهیم اصلی غزل

• عشق و زیبایی: عشق شدید به معشوق و زیبایی بی‌نظیر او
• تأثیر معشوق: تأثیرگذاری معشوق بر همه موجودات
• عرفان و معرفت: شناخت حقایق عالم و رسیدن به کمال
• نقد اجتماعی: انتقاد از برخی رفتارهای اجتماعی

کاربرد غزل

این غزل به دلیل بیان احساسات عاشقانه‌ی شدید و توصیف‌های زیبای شاعر، یکی از محبوب‌ترین غزل‌های حافظ است و در بسیاری از موارد برای فال و تعبیر استفاده می‌شود. همچنین، این غزل به عنوان یک اثر ادبی ارزشمند در ادبیات فارسی جایگاه ویژه‌ای دارد.

تفسیر فال:

• معمولا این غزل نشانه عشق شدید، زیبایی و جذابیت است.
• همچنین این غزل می‌تواند نشان دهنده تأثیرگذاری فرد بر دیگران و محبوبیت او باشد.
• اما تفسیر دقیق فال به شرایط فردی و سوال شما بستگی دارد.