تفسیر غزل شماره 61 حافظ: صبا اگر گذری افتدت به کشور دوست

غزل 61 حافظ یکی از عاشقانه‌ترین و پرشورترین غزل‌های اوست که به موضوع عشق، دوری از معشوق و انتظار دیدار او می‌پردازد. این غزل با بیت آغازین “صبا اگر گذری افتدت به کشور دوست” به وضوح بیان می‌کند که شاعر دلتنگ معشوق است و از باد می‌خواهد که پیام او را به معشوق برساند.

تفسیر کلی غزل

در این غزل، حافظ با زبانی شاعرانه و پر از احساس، به توصیف دلتنگی و عشق خود به معشوق می‌پردازد. او از باد می‌خواهد که پیام او را به معشوق برساند و از او یاد کند. شاعر در این غزل به زیبایی‌های طبیعت، عشق به خداوند و لذت‌های معنوی اشاره می‌کند و به خواننده توصیه می‌کند که به دنبال آرامش درونی باشد.

تفسیر بیت به بیت

هر بیت از این غزل، حاوی معانی ژرفی است که نیازمند تفسیر و تحلیل دقیق است. برخی از مفسران، این غزل را نمادی از عشق عرفانی و رابطه انسان با خداوند دانسته‌اند.

• بیت اول: صبا اگر گذری افتدت به کشور دوست:

  • معنی: ای باد اگر به سوی کشور دوست بروی.
  • تفسیر: شاعر از باد می‌خواهد که پیام او را به معشوق برساند.

• بیت دوم: بیار نفحه‌ای از گیسوی معنبر دوست:

  • معنی: بوی خوشی از موهای معطر دوست بیاور.
  • تفسیر: شاعر از باد می‌خواهد که بوی خوش موهای معشوق را برای او بیاورد.

• بیت سوم: به جان او که به شکرانه جان برافشانم:

  • معنی: به جان معشوق که حاضر هستم جانم را فدای او کنم.
  • تفسیر: شاعر به عشق و علاقه شدید خود به معشوق اشاره می‌کند.

• بیت چهارم: اگر به سوی من آری پیامی از بر دوست:

  • معنی: اگر پیامی از سوی معشوق برای من بیاوری.
  • تفسیر: شاعر مشتاق شنیدن هر خبری از معشوق است.

• بیت پنجم: و گر چنان که در آن حضرتت نباشد بار:

  • معنی: اگر پیامی از سوی معشوق نداری.
  • تفسیر: شاعر می‌گوید اگر پیامی از معشوق نداری.

• بیت ششم: برای دیده بیاور غباری از در دوست:

  • معنی: برای چشمان من غباری از در خانه معشوق بیاور.
  • تفسیر: شاعر حتی از دیدن گرد و غبار خانه معشوق هم خوشحال می‌شود.

• بیت هفتم: من گدا و تمنای وصل او هیهات:

  • معنی: من گدایی بیش نیستم و آرزوی وصل او برای من محال است.
  • تفسیر: شاعر به فروتنی خود و مقام والای معشوق اشاره می‌کند.

• بیت هشتم: مگر به خواب ببینم خیال منظر دوست:

  • معنی: مگر در خواب چهره معشوق را ببینم.
  • تفسیر: شاعر از دوری معشوق رنج می‌برد و آرزو می‌کند که او را در خواب ببیند.

• بیت نهم: دل صنوبریم همچو بید لرزان است:

  • معنی: دلم مانند درخت بید می‌لرزد.
  • تفسیر: شاعر به شدت دلتنگ معشوق است.

• بیت دهم: ز حسرت قد و بالای چون صنوبر دوست:

  • معنی: از حسرت قد بلند معشوق.
  • تفسیر: شاعر به قد بلند و قامت زیبا معشوق اشاره می‌کند.

• بیت یازدهم: اگر چه دوست به چیزی نمی‌خرد ما را:

  • معنی: اگرچه معشوق به ما ارزشی نمی‌دهد.
  • تفسیر: شاعر می‌گوید که حتی اگر معشوق به او ارزشی ندهد، باز هم او را دوست دارد.

• بیت دوازدهم: به عالمی نفروشیم مویی از سر دوست:

  • معنی: تمام دنیا را در برابر یک تار موی معشوق نمی‌دهم.
  • تفسیر: شاعر به عشق بی‌حد خود به معشوق اشاره می‌کند.

• بیت سیزدهم: چه باشد ار شود از بند غم دلش آزاد:

  • معنی: چه خوب می‌شود اگر دل معشوق از غم آزاد شود.
  • تفسیر: شاعر آرزوی خوشبختی معشوق را دارد.

• بیت چهاردهم: چو هست حافظ مسکین غلام و چاکر دوست:

  • معنی: چون حافظ بنده و خدمتکار معشوق است.
  • تفسیر: حافظ خود را بنده و خدمتکار معشوق می‌داند.

مفاهیم اصلی غزل

• عشق و دوری: عشق شدید به معشوق و دوری از او
• انتظار و امید: انتظار دیدار معشوق و امید به آینده
• عرفان و معرفت: شناخت حقایق عالم و رسیدن به کمال
• بی نیازی: بی‌نیازی از دنیا و وابستگی به خدا

کاربرد غزل

این غزل به دلیل بیان احساسات عاشقانه‌ی شدید و توصیف‌های زیبای شاعر، یکی از محبوب‌ترین غزل‌های حافظ است و در بسیاری از موارد برای فال و تعبیر استفاده می‌شود. همچنین، این غزل به عنوان یک اثر ادبی ارزشمند در ادبیات فارسی جایگاه ویژه‌ای دارد.

تفسیر فال:

• معمولا این غزل نشانه دوری از معشوق، دلتنگی، انتظار و امید به آینده است.
• همچنین این غزل می‌تواند نشان دهنده دوری از دوستان، خانواده یا وطن باشد.
• اما تفسیر دقیق فال به شرایط فردی و سوال شما بستگی دارد.